Web 2.0 Araçları Tanıtım 4: WordArt

WordArt Nedir ?

Kelimeler, bir öğrencinin kavrama düzeyinin en önemli yapı taşıdır. Öğrenilen her yeni kelime ve her bir kavram öğrencinin yeni bakış açıları geliştirmesine yardımcı olur. Onu yeni yollara teşvik eder , kavrama ve anlama düzeyinin gelişmesine katkıda bulunur. Öğrencinin konuşması, yeni fikirler üretip yazabilmesi sahip olduğu kelime dağarcığının genişliği ile orantılıdır.

Peki kelimelerle oynama , kelime bulutları oluşturma fikrine ne dersiniz? Son zamanlarda internette sıkça karşımıza çıkan , iç içe yazılmış farklı boyut ve renklerde kelimelerden oluşan kelime bulutlarını görmüşsünüzdür. Peki ya bu kelime bulutlarını eğitimde öğrencilerin kelime dağarcığını geliştirmek için de kullanabileceğimiz bununla birlikte sadece kelime dağarcığını geliştirmekten öte farklı amaçlarla da eğitimde kullanabileceğimiz hiç aklınıza gelmiş miydi?

Burada WordArt uygulaması karşımıza çıkıyor .İlk bakışta isim size tanıdık gelebilir fakat içerik emin olun aklınızdan geçen şey değil. Microsoft Office paketinde bulunan Microsoft Word ile karıştırmayın . WordArt eğleceli bir şekilde kelime bulutu (Wordle) oluşturmanıza yarayacak bir web 2.0 aracıdır. Daha önceki adı Tagul olan WordArt ile renkli, interaktif ve istediğiniz desende kelime bulutları oluşturabilirsiniz. Kelimelerin kullanım sıklığını analiz edip bu analiz sonucuna göre onları farklı boyut ve renklerde yazan bir sistemi var. Bu özelliğiyle derslerde etkin olarak kullanılabilir.  Örneğin bir konuya başlamadan önce konuyla ilgili bir Wordle hazırlayabilir, “ısınma aktivitesi” niteliğinde Wordle ile merak uyandırılabilir, konuya başlamadan önce öğrencilerin konuya ilişkin beyin fırtınası yapmasını sağlayabilirsiniz. Ya da konu sonrasında öğrencilerin neler öğrendiğine dair, onların verecekleri cevaplarla bir Wordle oluşturtabilirsiniz .Bu sayede Wordle ile akılda kalıcığı sağlayabilir, konu sonrası öğrencilerin konuya ilişkin beyin fırtınası yapmasını sağlayabilirsiniz. Herhangi bir konuda oluşturacağınız Wordle ile sınıf panoları hazırlayabilirsiniz. Kısaca Wordle'ı derslerinizde nasıl kullanabileceğinizin sınırı yoktur , her şey sizin hayal gücünüze ve yaratıcılığınıza kalmış durumda.

Kelime Bulutunu Eğitim Amaçlı Nasıl Kullanabiliriz?

·        Ön Bilgileri Görme: Konu başlangıcında öğrencilerin yeni konu ile ilgili ne bildiklerini öğrenebiliriz. Hazırlanan kelime bulutunun çıktısını alarak sınıfımıza asıp pano oluşturabiliriz.

·        Derse Dikkat Çekme: Yeni ünite ya da konu öncesinde önceden hazırlanmış olduğumuz kelime bulutunu öğrencilere gösterip bir süre incelemelerini isteyebiliriz. En çok hangi kelimeyi merak ettikleri , kelime bulutunda neyin dikkatlerini çektiği sorulduktan sonra derse geçiş yapılır.

·        Yabancı Dil Öğretiminde: Bir ünite ya da konuda geçen kelimelerle bir kelime bulutu oluşturulur. Görsel açıdan merak uyandıran bir ürün hazırlanıp öğrencilerin sınıfa giriş çıkış yaparken gözüne çarpacağı bir yere asılarak sürekli kelimelerle karşılaşması ve dikkatlerini çekmesi sağlanır. Kelimelerin yazımı ve ezberlenmesi konusunda faydalı olabilir.

·        Ders Sonlarında Değerlendirme: Derste öğrenilen yeni kelimelerden bir kelime bulutu hazırlanabilir. Her öğrenciden o derste öğrendiği bir kelimeyi söylemesi istenir. Hep birlikte anlık kelime bulutu hazırlanır. Böylece ders tek düze olmaktan çıkıp öğrencilerin de aktif olduğu bir ders haline gelir.

·        Ödev Olarak Verilebilir: O gün öğrenilen konuyla ilgili olarak “kelime bulutu” hazırlama ödevi verilebilir. Ya da “Toplama denilince aklınıza ne geliyor?” gibi  sorularla bir kavram hakkında araştırma yapılması ve “kelime bulutu” hazırlanması istenebilir. Öğrenciler ödevlerini sınıfa getirebilecekleri gibi çeşitli sosyal medya platformlarında veya varsa sınıf grubunda da paylaşım yapabilirler.

·        Proje ve Sunumlarda: Okul veya sınıf bazında katılım sağlanan projelerde afiş olarak kelime bulutundan faydalanılabilir. Sunumlarda konunun içeriğini vurgulamak amacıyla kullanılabilir. Okul veya sınıfa asılarak ilgi çekilebilir.

·        Kelime Dağarcığının Geliştirilmesinde: Herhangi bir derste öğrenilen kavramlarla ilgili ders içi etkinlik olarak kelime bulutları hazırlanabilir. Örneğin bu yazının sonuç kısmında verdiğim örnekte “zıt anlamlı kelimelerle” ilgili bir kelime bulutu hazırladım. Şekil olarak da zıt yönde iki ok kullandım.

Kelime Bulutundan Hangi Derslerde Faydalanabiliriz?

Kelime bulutları branş ayrımı yapılmaksızın her derste kullanılabilir. Kullanıldığı derste ilgi çekici olması ve görsel hafızaya hitap etmesi sebebiyle öğrencilerin hem dersi sevmesine hem de derste aktif olarak rol almalarına yardımcı olur.

Nasıl Kullanılır ?

Üyelik : Öncelikle buradan  WordArt’ın sitesine giriyoruz. Hazırlayacağımız kelime bulutlarını (wordle) tekrar kullanmak ve düzenlemek istiyorsak üye olmak faydalı. Ben her defasında tekrardan kelime bulutu oluşturmak istiyorum diyorsanız üye olmasanız da olur. Yüksek çözünürlükte kayıtlar almak için ücretli üyelik seçeneği de bulunmakta.

·        Ekranın sağ üst kısmında yer alan sign up butonuna tıklayarak üyelik ekranına giriş yapıyoruz.

·        Bizden istenen bilgileri ilgili alanlara giriyoruz.

·         I have read and accept the Terms of Servie and Privacy Policy kutucuğunu işaretliyoruz . Dilerseniz WordArt’daki gelişmeleri takip etmek ve tekliflerinden haberdar olmak isterseniz Keep me updated on WordArt.com news and offers kutuğunu da işaretleyebilirsiniz .

·        Tüm adımları tamamladıktan sonra Sign up butonuna tıklayarak üyelik işleminizi tamamlayabilirsiniz.

·        Bununla birlikte Facebook, Google veya Twitter hesaplarınızla bağlanarak da hızlı bir şekilde üyeliğinizi gerçekleştirebilirsiniz.

Kelime Bulutu Oluşturma:

·        Üyeliğinizi tamamlayıp girişinizi yaptıktan sonra ana sayfanın ortasına bulunan CREATE NOW butonuna tıklayarak kelime bulutu oluşturma ekranına giriş yapabilirsiniz.

·        Bu bölüme giriş yaptıktan sonra geçmişte yaptığınız kelime bulutlarını görebileceğiniz , düzenleyebileceğiniz bir ekran karşımıza çıkıyor.

·        Ekranın sol üst kısmında bulunan +Create butonuna tıklayarak yeni kelime bulutunuzu oluşturmaya başlayabilirsiniz.

1 numaralı alan: Sırasıyla menü, kayıt, WordArt Shop, paylaşım ve resim ,link gibi eklemeler yapabileceğimiz indirme işlemlerinin yapıldığı alan.

2 numaralı alan: Kelime bulutuna isim verilen alan.

3 numaralı alan: Kelime bulutunun oluşturulduğu, ayarların yapıldığı alan. Yazının devamında detaylıca açıklanacak.

4 numaralı alan: Ayarlardan sonra oluşturma, ileri-geri alma ve düzenleme alanı.

5 numaralı alan: Oluşturulan kelime bulutları burada gözükür.

Kelime Bulutu Nasıl Düzenlenir?

Kelime bulutunu düzenleme ve ayarları sol tarafta bulunan 3 nolu alandan yapıyoruz.

WORDS Menüsü: Kelime bulutunda kullanacağımız kelimelerin eklenip düzenlendiği bölüm.

İmport: Kullanacağımız kelimeleri topluca aktarmak için kullanılır.

Remove: Yanlışlıkla girilen kelimeleri silmek için kullanılır. Kelimenin üzerine gelin ve “remove”a basın.

Up-Down: Kelimeleri aşağı-yukarı taşımamızı sağlıyor. İlk sıralardaki kelimeler daha çok ön plana çıkıyor.

Filter: Yazılan kelimeleri filtrelemek için kullanılır.

Size: Kelimenin boyutunu ayarlamak için. Ancak çok fark oluşturmuyor. Büyük rakamlar girerek deneyebilirsiniz.

Color: Her kelimeye ayrı renk atamak için kullanılır.

Font: Her kelimeye ayrı yazı tipi atamak için kullanılır.

UPPER-lower-Capitalize: Kelimelerin yazımını tamamı büyük, tamamı küçük ya da ilk harfi büyük şeklinde düzenlemek için kullanılır.

SHAPES Menüsü: Kelime bulutunun hangi şekilde oluşacağının belirlendiği bölüm.

+Add İmage: Varsayılan şekiller dışında şekil-resim eklemek için kullanılır.

Sol taraftan ister tümünden isterseniz çeşitli başlıklar altından istediğiniz bir şekli seçebiliyoruz. Resme tıkladıktan sonra sol alt köşede çıkan çark simgesinden ise o resim ile ilgili renk düzenlemesini yapabiliyoruz.

FONTS Menüsü: Kelime bulutundaki kelimelerin yazı tipinin değiştirildiği bölüm.

Bütün kelimeler için aynı fontu belirlemek istiyorsak bu bölümden yapıyoruz. Kelime bazında font belirlemek istersek WORDS bölümünden yapıyoruz. İstediğimiz yazı tipinin üzerine tıklıyoruz. Bazı yazı tipleri için kalın, italik, daha koyu vb. ayarlar olabilir. İsteğe göre seçilebilir.

İstersek kendimizde ekranın sol üst kısmında yer alan “+add font“tan yeni yazı tipleri ekleyebiliriz.

Dikkat! Bazı yazı tipleri Türkçe karakterleri tanımıyor. Böyle durumda uyarı ile karşılaşırsınız.

LAYOUT Menüsü: Kelimelerin, kelime bulutunda hangi yönlerde yerleşeceğinin belirlendiği bölüm.

“Dikey, yatay, karışık ya da rastgele” istediğimiz şekilde seçebiliyoruz.

Words amount: Kelimelerin miktarını ayarlamak için kullanılır. “Auto” otomatik, “Keep as is” her kelimeyi bir defa yazmak, “Define” ise kelimelerin toplam kaç tane yazılacağını belirlemek için kullanılır.

Density: Kelimelerin yoğunluğunu ayarlamak için kullanılır.

STYLE Menüsü: Kelimelerin ve kelime bulutuyla ilgili renk vb. ayarların yapıldığı bölüm.

Words colors: Kelimelerin renk ayarını yapmak için kullanılır. “shape” şeklin rengi gibi olsun. “custom” bizim seçtiğimiz renkler gibi olsun.

Color emphasis: Kelimelerin açıklık-koyuluk ayarı için kullanılır.

Background color: Arka plan rengini ayarlamak için kullanılır.

Shape transparency: Şeklin transparanlık düzeyini ayarlamak için kullanılır.

Animation speed ve rollover text /box color : Kelime bulutunun çıktısını alacaksanız bu bölümün hiçbir önemi yok. Sadece hazırlanan kelime bulutunun üzerine mouse ile geldiğimizde animasyonun nasıl olacağı, öne çıkan kelimenin yazı rengi ve arka plan rengi nasıl olacak gibi ayarlama için kullanılır.

Kelimelerimizi girdik, yazı tipi, renk ayarları ve şekil gibi ayarları yaptık. Sonra ekranın sağ tarafında bulunan “Visualize” butonuna tıkladığımızda kelime bulutumuz (wordle) saniyeler içerisinde hazırlanmış olacak. Beğenmezsek tekrar tekrar hazırlayabiliyoruz. Sol tarafta yaptığımız ayarları değiştirip tekrar oluşturabiliyoruz.

“Print” butonuna basarak yazıcıdan çıktısını alabiliriz. Ayrıca en üstte bulunan menüden de çeşitli kayıt ve indirme işlemlerini yapabiliriz.

Menü:

·        Rename: Hazırladığımız ve isimlendirdiğimiz kelime bulutunun ismini buradan değiştirebiliriz.

·        Save as : Bulutumuzu farklı kaydetme butonudur.

·        Print: Oluşturduğumuz bulutun yazıcıdan çıktısını almamızı sağlar.

·        Delete: Oluşturulan bulutu silmemizi sağlar.

·        Privacy: Hazırlanan kelime bulutunu özel yapmak ya da wordart galerisine kaydetmek için kullanılır. Wordart galerisine kaydettiğinizde diğer kullanıcılar sizin wordle’nıza ulaşabilir.

·        Tutorials: Nasıl bulut oluşturabileceğimizi anlatan örnek bulut yapımı videosuna yönlendirir.

·        Emojis: Bulutumuza emoji eklememizi sağlar.

·        Feedback: E-postanız aracılığıyla uygulamaya geri bildirim yapabileceğiniz bir kısım.

·        Save: Üye olmuşsanız kelime bulutunu kontrol panelinize kayıt yapar ve istediğiniz zaman tekrardan ulaşmanızı sağlar.

·        Order: Hazırlamış olduğunuz kelime bulutunu tişört, telefon kılıfı, çanta vb. ürünlerin üzerine baskılı şekilde sipariş vermek için kullanabilirsiniz.

Örnek Kelime Bulutları :

Avantajları :

·        Daha kaliteli eğitim vermek için derslerde rahatlıkla kullanılabilir.

·        Wordle ile merak uyandırılabilir, konuya başlamadan önce öğrencilerin konuya ilişkin beyin fırtınası yapmasını sağlayabilirsiniz.

·        Ders sonrasında konuyla alakalı bir wordle hazırlayabilirsiniz.Bu sayede Wordle ile akılda kalıcığı sağlayabilir, konu sonrası öğrencilerin konuya ilişkin beyin fırtınası yapmasını sağlayabilirsiniz.

·        Öğrencinin de dersin akışına dahil olmasını sağlar. Bu sayede ders tek düze olmaktan çıkar.

·        Üye olmamızı gerektirmeden kelime bulutu oluşturmamıza imkan tanıyor.

·        Uygulamaya ulaşmak gayet kolay.

·        Çeşitli tasarım seçenekleriyle görsel açıdan zengin bir ürün ortaya çıkarılabilir.

·        Yaptığımız uygulamaları çeşitli platformlarda paylaşmamıza olanak sağlıyor.

·        Yapılan uygulamayı kolay bir şekilde çıktı alabiliyoruz. Bu özellik uygulamayı sanal ortamdan somut bir materyale dönüştürmemize olanak sağlıyor.

·        Kullanımı tamamen ücretsiz.

Dezavantajları:

·        Uygulama ara yüzünün İngilizce olması sebebiyle İngilizce seviyesi yeterli olmayan kişilerin anlaması ve verimli kullanması biraz zor olabilir.

·        Kullanımı biraz karmaşık olduğundan dolayı bazı kullanıcıları rahatsız edebilir. Özellikle kelime bulutu oluşturulan bölümdeki seçeneklerin ve sekmelerin çok olması kullanan kişiyi zorlayan bir şey diyebiliriz.

·        Oluşturulan kelime bulutundaki yazıların boyut ve renklerinin farklı olması bilmeyen bir kişi için bir anlam ifade etmeyebilir. Bu yüzden bazı insanların anlaması için ek açıklamaya gerek duyulabilir. Bu gibi bir durum da çeşitli sorunlara yol açar.

·        Kullanımı basit olmadığından teknoloji ile arası pek iyi olmayan kişilerin kullanması zordur. Bu da uygulamanın eriştiği kişi sayısının az olmasına yol açar.

·        Hayatın ve eğitimin içerisinde kullanabileceğimiz alanları sınırlıdır.

Verimli Kullanmak İçin Nelere Dikkat Etmeli?

·        Öğrencilerimiz ile bir etkinlik amaçlı bu uygulamadan yararlanacaksak onlara bu uygulamanın mantığını iyi bir şekilde anlatmalıyız ki kullanma kısmına geçtiğimizde yapılanlara ve sonuçlara anlam verebilsinler.

·        Öğrencilerimizden bu şekilde bir ürün ortaya çıkarmalarını istememiz durumunda tüm öğrencilerin uygulamayı kullanmayı bildiklerinden emin olmalıyız.

·        Öğrencilere uygulamanın mantığını anlattıktan sonra uygulamanın çalışma prensibini ve nasıl kelime bulutu oluşturabileceğimizi anlatmak faydalı olacaktır.

·        Hazırlanan içeriğin amacımıza uygun olmasına dikkat etmeliyiz.

·        İçeriğimizi hazırlarken seçeceğimiz yazı tipi, renk vb. detaylara dikkat etmeliyiz. Öğrencinin ilgisini çekecek bir ürün oluşturmaya çalışıp bununla birlikte göz yoran ve dikkat dağıtan tarzda bir ürün oluşturmamaya özen göstermeliyiz.

·        Sınıfımız dışında hayatın çeşitli alanlarında kullanmak için oluşturduğumuz ürünlere gören insanların daha kolay anlaması için açıklayıcı notlar eklemeliyiz.

·        Üye olmadan da kelime bulutu oluşturabilmemize rağmen üye olmak uygulamadan aldığımız verimi artırır. Geçmişte yaptığımız uygulamaları görmek , düzenlemek ve paylaşım yapmak için üye girişi yapmak avantaj sağlayacaktır.

Sizler için oluşturduğum örnek kelime bulutunu görmek için tıklayınız.